'Nederlanders onterecht bang voor ouderdom'

Door Ad Bergsma, gepubliceerd op 08 maart 2008

Trefwoorden: Ouderen

Nederlanders zijn onterecht bang voor de ouderdom. Ze overschatten hoe vaak oude mensen eenzaam en bedlegerig zijn en onderschatten hoe vaak 65-plussers zelfstandig wonen en seks hebben.

Lees ook Ouderen enquête: De resultaten

Dit blijkt uit een enquête via internet die de Volkskrant in samenwerking met de Vrije Universiteit heeft gehouden in het kader van de Boekenweek 2008. De 751 deelnemers zijn vooral somber over de sociale gevolgen van veroudering. Bijna 90 procent van de ondervraagden is ervan overtuigd dat het aantal vrienden en kennissen flink afneemt bij het klimmen van de jaren, terwijl dit meestal niet het geval is. Het beeld dat uit de enquête naar voren komt, is representatief voor de Nederlandse bevolking.

Vooroordeel: familiebanden brokkelen af

Breed verspreid is ook het idee dat de familiebanden aan het afbrokkelen zijn. Driekwart van de geënquêteerden denkt dat het aantal bezoeken van kinderen aan ouders op leeftijd de laatste 15 jaar is afgenomen, terwijl dit in werkelijkheid niet het geval is. Eenzaamheid komt beduidend minder vaak voor dan we denken. Meer dan 50 procent van de ondervraagden denkt dat de helft van de 65-plussers in Nederland vaak eenzaam is. Uit onderzoek blijkt echter dat niet meer dan 10 procent van de ouderen in Nederland sterk eenzaam is en een kwart matig eenzaam.
Vooral mensen die denken dat je al vroeg oud bent, hebben een somber beeld van het leven van 65-plussers. Ook personen die terugverlangen naar hun eigen jeugd en mensen die het laatste jaar in fitheid achteruit zijn gegaan, zien de ouderdom zwaar in.

De enquête levert ook goed nieuws op. De vooroordelen in Nederland zijn over het algemeen minder sterk dan bijvoorbeeld in Canada of in Zweden. Nederlanders overschatten weliswaar hoe vaak ouderen bedlegerig zijn, in een instelling wonen en hardhorend zijn, maar doen dat half zo vaak als de Zweden. In vergelijking met de Canadese bevolking denken Nederlanders minder vaak dat ouderen chagrijnig, verveeld en ongelukkig zijn.

Ouderen leiden een druk leven

De ouderen in Nederland en Canada zijn echter volgens eigen zeggen gemiddeld gelukkig, tevreden met hun leven, zelden bozig en ze hebben het vaker te druk dan te weinig te doen.

De meerderheid van de Nederlandse geënquêteerden beseft dat ouderen minder brokken maken in het verkeer dan jongere volwassenen, terwijl de Canadezen massaal van het tegendeel overtuigd zijn. Een andere opvallende uitkomst is dat we denken dat de Nederlandse ouderen een gezondere leefstijl hebben dan tien jaar geleden, terwijl ze nu juist minder bewegen en meer overgewicht hebben.

Op de enquête werd relatief veel gereageerd door mensen tussen 40 en 70 jaar oud en door mensen met een hogere opleiding. Uit de analyse blijkt echter dat leeftijd en opleiding nauwelijks invloed hebben op de antwoorden. De uitslagen van de enquête kunnen daarom met een gerust hart doorgetrokken worden naar de Nederlandse bevolking.

Een probleem met de enquête is dat er nauwelijks antwoorden zijn binnengekomen van de personen uit etnische minderheidsgroepen. Het negatieve beeld over de ouderdom is een blank fenomeen, dat misschien wel en misschien niet gedeeld wordt door allochtonen.